Chwile grozy na cmentarzu

„Stary cmentarz” – tak powszechnie nazywana przez miejscowych jest nekropolia w centrum miasta. W ostatnich dniach była miejscem dramatycznej sytuacji.

W dniu szczególnym, 1 listopada są na wszystkich cmentarzach tłumy ludzi i to do późnych godzin wieczornych. Czas zadumy, wspomnienia o tych, co już odeszli powoduje, że chodzimy ze zniczami, by oddać cześć i szacunek zmarłym. Niekiedy może to być wyjątkowo niebezpieczne.

Przewracający się wysoki krzyż z wiekowego pomnika spowodował obrażenia u jednej z osób będących w pobliżu. Na szczęście skończyło się na zmasakrowanej tkance miękkiej nogi i bólu. Jednak ciężar upadającego krzyża wymagał interwencji kilku mężczyzn, by uwolnić ofiarę katastrofy budowlanej od przygniatającego ją betonu. Siła wyższa czuwała nad ofiarą tego zdarzenia i pozwoliła zachować jej całe kości. Dobrze, że obecni na cmentarzu szybko zareagowali na krzyki wzywające pomocy.

Gdyby w tym czasie i miejscu było dziecko, skutki mogłyby być tragiczne. W opisywanym przypadku skończyło się na ogromnym bólu, szoku pourazowym i przewidywanej kilkutygodniowej rekonwalescencji. W swoim czasie dowiedzieliśmy się, że cmentarze są ubezpieczone i wystarczy spełnić wszystkie procedury, by uzyskać odszkodowanie. Dotyczyło to kradzieży mosiężnych elementów grobowców. Co więcej, w kilku przypadkach znalazło to satysfakcjonujący finał dla naszych Czytelników.

Tym razem sprawdziliśmy informacje dotyczące odpowiedzi na pytanie: za co odpowiada zarządca cmentarza?

Cmentarze, a także poszczególne groby są narażone na ryzyko zniszczenia przez warunki atmosferyczne, akty wandalizmu czy wydarzenia losowe. Kiedy możemy liczyć na rekompensatę finansową ze strony zarządcy cmentarza, gdy poniesiemy szkodę?

Zgodnie z artykułem 2. ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych „utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz jest położony. Utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków wyznaniowych. Właściciel cmentarza, niezależnie czy jest to urząd miasta czy parafia, powinien dbać o bezpieczeństwo na terenie nekropolii jak i odpowiednio zabezpieczyć teren.

Odpowiedzialność za utrzymanie cmentarza ponosi jego zarządca zgodnie z art. 415. kodeksu cywilnego. Zarządcą cmentarza parafialnego jest proboszcz parafii, do której dany cmentarz należy. Najczęściej ma on wykupioną polisę od odpowiedzialności cywilnej, czyli jest ubezpieczony od wszystkiego, co spowoduje szkodę z winy zarządcy cmentarza. Gdy dojdzie do szkody, możemy od niego lub bezpośrednio od firmy ubezpieczeniowej, w której ma polisę, żądać odszkodowania, jednak na wypłatę pieniędzy można liczyć tylko w przypadku szkód, do których doszło wskutek zawinionego działania albo zaniedbania obowiązków przez administrację cmentarza. W dodatku sami musimy udowodnić winę zarządcy cmentarza i związek jego zachowania z powstałą szkodą.

Często na cmentarzach dochodzi do uszkodzenia nagrobków w wyniku powalenia drzew, ale o wypłacie odszkodowania możemy myśleć tylko wtedy, gdy zarządca cmentarza nie dba i odpowiednio nie zabezpiecza drzewostanu. Gdy są widoczne oznaki uszkodzenia drzew stwarzające zagrożenie dla życia lub mienia, zarządca powinien złożyć odpowiedni wniosek i uzyskać zgodę na ich wycinkę. Jeśli tego nie zrobi, a dojdzie do szkody, ponosi za nią pełną odpowiedzialność. Pieniądze zostałyby natomiast natychmiast wypłacone, gdyby zniszczenia powstały w wyniku klęski żywiołowej. Zatem polisa wykupiona przez zarząd cmentarza działa wtedy, gdy na grobowiec przewróci się drzewo, które było zniszczone lub chore, a administracja cmentarza nie zadbała o to, żeby je wyciąć lub odpowiednio zabezpieczyć. Jeśli natomiast drzewo runęło na nagrobek, bo na przykład uderzył w nie piorun albo wywrócił huragan, zarządca cmentarza nie ponosi odpowiedzialności.

Na odszkodowanie mogą liczyć też osoby, którym zdarzy się wypadek na terenie cmentarza. Polisa OC cmentarza chroni bowiem od odpowiedzialności na wypadek uszczerbku na życiu i zdrowiu osób trzecich, które przebywały na jego terenie. Należy jednak odróżnić ubezpieczenie cmentarza od ubezpieczenia każdego grobu. Polisa OC zarządcy cmentarza nie obejmuje ubezpieczenia pojedynczego nagrobka, gdyż każdy nagrobek stanowi własność opiekuna grobu, który powinien ubezpieczyć go indywidualnie.

W tym konkretnym przypadku opiekun nagrobka odstąpił od zgłoszenia roszczeń za dewastację pomnika w zamian za rezygnację poszkodowanej ze swoich pretensji odszkodowawczych. Biorąc powyższe pod uwagę, warto się zastanowić, którą stroną ulicy chodzić, bo może się okazać, że zbyt mocne tupanie spowoduje oberwanie balkonu od zabytkowej kamienicy i jeśli przeżyjemy, to okaże się, iż zdewastowaliśmy fasadę obiektu, a jej wyremontowanie może przekroczyć nasze możliwości finansowe.

Natomiast odrzucając sarkazm, przestrzegamy wszystkich opiekunów nagrobków, żeby zwrócili uwagę na stan techniczny pomników, którymi się opiekują, zwłaszcza na starym cmentarzu. Przewracające się płyty, figury czy krzyże mogą doprowadzić do tragicznych zdarzeń, zwłaszcza w przypadku maluchów, które nie przewidują zagrożenia i przemieszczając się wąziutkimi przesmykami między grobami, często się o nie opierają oraz dotykają z różnych stron. Lepiej zapobiegać niż żałować po fakcie nieszczęśliwego zdarzenia.

B. Walas, fot. ilustracyjne