Kilka pytań o… zakaz konkurencji

W kolejnym odcinku naszego cyklu omawiamy temat zakazu konkurencji. Ta kwestia coraz częściej pojawia się przy zawieraniu umów o pracę

Adwokat Anna Krawczyk-Koźmińska prowadząca Kancelarię Adwokacką w Wąbrzeźnie (ulica Wolności 4, tel. 663 018 891) w formie przystępnych pytań i odpowiedzi przybliża Czytelnikom zawiłości prawa. 

– Czym jest zakaz konkurencji?

– Zakaz konkurencji jest to wzajemne uzgodnienie pracownika i pracodawcy, którego główną treścią jest to, że pracownik nie podejmie pracy w konkurencyjnej firmie albo nie założy własnej działalności gospodarczej, w której mógłby wykorzystać wiedzę, którą zdobył w czasie swojego zatrudnienia. Taki zakaz zawierany jest w interesie pracodawcy. Firmy nie chcą, by osoby, które mają dużą wiedzę i mogłyby im zaszkodzić, poszły pracować do konkurencji lub założyły własną działalność i korzystały z informacji (know-how, bazy klientów itp.) uzyskanych w czasie pracy u dotychczasowego pracodawcy.

– Na czym polega taki zakaz?

– Dotyczyć on może okresu w czasie zatrudnienia albo czasu, który następuje już po rozwiązaniu umowy o pracę. Polega on na tym, że osoba, która taki zakaz podpisała nie może zatrudnić się w firmie, która zajmuje się taką samą lub podobną działalnością. Przykładowo przedstawiciel handlowy zajmujący się sprzedażą drzwi i okien nie może się zatrudnić w firmie, która sprzedaje takie same produkty. 

– Jakie korzyści odnosi z tego pracownik?

– Otrzymuje odszkodowanie za cały okres, w którym nie może podejmować pracy w określonej zakazem branży. Jego wysokość ustala się indywidualnie.

– Co się stanie, jeżeli zakaz zostanie złamany?

– W każdej umowie przewidziane są kary umowne dla pracodawcy na wypadek złamania przez pracownika zakazu konkurencji. Złamaniem zakazu jest, najprościej ujmując, podjęcie pracy w firmie konkurencyjnej lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, której przedmiotem jest to samo, co pracownik robił u dotychczasowego pracodawcy.

– Zakaz dotyczy tylko umów o pracę?

– Nie, zakazy konkurencji wprowadzone są także do umów zlecenia. Jest to jednak temat dość kontrowersyjny i w orzecznictwie Sądu Najwyższego pojawiają się sprzeczne opinie, jak takie umowy mogłyby wyglądać. 

– Czy na tle zakazów konkurencji pojawiają się jakieś problemy?

– Z mojej praktyki wynika, że jest to jedna z najbardziej problematycznych kwestii spornych pomiędzy pracodawcami a pracownikami. Na tle zakazów konkurencji pojawiły się setki orzeczeń Sądu Najwyższego. Zakazy źle sformułowane można czasem podważyć i sądy uznają je za nieważne. Jest tak np. wtedy, gdy zakres zakazu byłby zbyt szeroki. Przykładowo zatem za nieważny można uznać zakaz, w którym przedstawicielowi od sprzedaży drzwi i okien dotychczasowa firma zakazałaby także sprzedaży kosmetyków, produktów spożywczych czy innych. Inne spory dotyczą kar umownych, które w licznych sprawach sądy uznają za zawyżone.

Zakaz konkrecji jest zagadnieniem skomplikowanym, dlatego też pracodawca przed przygotowaniem umowy o zakazie konkurencji powinien zasięgnąć opinii prawnika. Niestety, korzystanie z gotowych wzorów w internecie skończyć się może tym, że w sytuacji, gdy firma żąda kar umownych sprawa zostaje przegrana, ponieważ sąd uznaje umowę za nieważną. Liczne pułapki czekają też na pracownika, ale bardzo często wychodzą na jaw dopiero wtedy, kiedy umowa jest wykonywana, a jest już za późno, by ich uniknąć, a wycofać się z zakazu konkurencji nie jest tak łatwo.
 

adw. Anna Krawczyk-Koźmińska
fot. pixabay/ilustracyjne