Strażacy upamiętnili ofiary II wojny

W Nielubiu, w miejscu hitlerowskiego mordu, dokonanego 17 października 1939 roku na ośmiu mieszkańcach Wąbrzeźna, odsłonięto pamiątkowy kamień. Jego ustawienie było inicjatywą wąbrzeskich strażaków. Kamień stanął na poboczu szosy Nielub-Ryńsk.

Po upływie osiemdziesięciu lat od tamtego zdarzenia Zarząd Oddziału Powiatowego OSP RP, przy wsparciu ze strony władz samorządowych miasta Wąbrzeźna oraz gminy Ryńsk, zorganizował uroczystość upamiętniającą mieszkańców naszego powiatu. - Dokładnie 17 października 2019 roku stanęliśmy w tym miejscu, aby oddać cześć zamordowanym

Wśród uczestników uroczystości nie zabrakło delegacji OSP z terenu powiatu wąbrzeskiego oraz strażackich pocztów sztandarowych zaświadczających, iż strażacy nie zapominają o swym bohaterze - Zygmuncie Kalksteinie-Stolińskim, prezesie Okręgu Zarządu Wojewódzkiego OSP w latach 1935-1939 oraz staroście wąbrzeskim z lat 1932-1939.

Razem z Zygmuntem Kalksteinem w Nielubiu zginęli, zamordowani przez Niemców, najlepsi synowie powiatu wąbrzeskiego: Zygmunt Gaszyński, wąbrzeski przedsiębiorca budowlany; Józef Kamiński, wąbrzeski rzeźbiarz; Józef Kurzyński, sekretarz starostwa wąbrzeskiego; Aleksander Michalski; szewc z Wąbrzeźna; Aleksander Sawicki, drukarz z Wąbrzeźna; Leon Sopoliński, kupiec bławatny z Wąbrzeźna; Franciszek Waligóra, właściciel majątku Makswałd, radny powiatowy. – Wszyscy zamordowani byli członkami Polskiego Związku Zachodniego. Pracowali dla Ojczyzny i ginęli dla niej – podkreślają inicjatorzy wydarzenia.

Ceremonię upamiętniającą ofiary wojny prowadził Jarosław Tylmanowski, wiceprezes zarządu powiatowego OSP, natomiast otwarcia dokonał główny organizator uroczystości Jarosław Herbowski, prezes powiatowy OSP. W uroczystości brali liczny udział strażacy, delegacje OSP, poczty sztandarowe OSP powiatu wąbrzeskiego (Błędowo, Czaple, Dębowa Łąka, Myśliwiec, Ryńsk, Płużnica, Pływaczewo, Uciąż, Wąbrzeźno) oraz Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej. – Największy wysiłek wniosła jednostka OSP Wąbrzeźno, która przygotowywała organizacyjnie uroczystość. Jednostka ta wystawiła poczet sztandarowy, zespół werblistów, kierowała ruchem pod Nielubiem, zorganizowała spotkanie w Wąbrzeskim Domu Kultury – informuje Janusz Marcinkowski.

Wśród strażackich gości byli ponadto m.in.: członek władz wojewódzkich OSP RP Zbigniew Sosnowski, gen. poż. w st. spocz. Andrzej Stefanowski, zastępca komendanta wojewódzkiego PSP w Toruniu st. bryg. Sławomir Herbowski. Przybyły także delegacje organizacji i stowarzyszeń oraz samorządowcy. Honorowymi gośćmi byli, zaangażowani w przygotowanie upamiętnienia Zygmunta Kalksteina, członkowie jego rodziny – wnuczka Hanna Budnicka z rodziną. Modlitwę za zamordowanych w 1939 odmówił ks. dr Mariusz Stasiak, kapelan wojewódzki strażaków.

Uroczystość została podzielona na trzy części, które odbyły się w różnych miejscach: przy pomniku w Nielubiu, na cmentarzu w Wąbrzeźnie przy kwaterze poległych i zamordowanych w czasie II wojny światowej, a także w Wąbrzeskim Domu Kultury.

Ostatnią odsłonę uroczystości poprowadził Jarosław Tylmanowski, natomiast prezes Zarządu Oddziału Powiatowego Związku OSP RP w Wąbrzeźnie Jarosław Herbowski, który przypomniał okoliczności, w jakich narodziła się główna idea spotkania. – W celu upamiętnienia tragicznego faktu z naszej przeszłości, zarząd powiatowy OSP przyjął program, dzięki któremu ustanowiono „Medal im. Zygmunta Kalksteina”, przyznawany o zasłużonym strażakom i partnerom społecznym, wyróżniającym się pracą „dla ludzi i idei strażactwa”. Postanowiono też opracować szkic biograficzny Zygmunta Kalksteina – wyjaśniał Jarosław Herbowski.

Jako pierwsi medalami zostali wyróżnieni: członkowie rodziny Zygmunta Kalksteina, a ponadto Zdzisław Dąbrowski, prezes Zarządu Wojewódzkiego Oddziału ZOSP RP, gen. poż. Andrzej Stefanowski, Stanisław Giziński, strażacki historyk, Janusz Marcinkowski, sekretarz zarządu powiatowego OSP, Leszek Talarek wiceprezes zarządu powiatowego OSP, Stanisław Supernak, strażak z Wąbrzeźna, Kazimierz Cieślak, strażak z Małego Pułkowa.

Opracowanie biograficzne pt. „Zygmunt Kalkstein – Patriota, Starosta Wąbrzeski – Strażak” zostało napisane przez zespół redakcyjny w składzie: Hanna Budnicka, Jarosław Herbowski, Janusz Kopczyński, Janusz Marcinkowski. Opracowanie składa się z dwóch zasadniczych części, tj. rodzinnej opowieści, powstałej dzięki materiałom nadesłanym przez wnuczkę Zygmunta Kalksteina Hannę Budnicką, a także z opisu, opartego na wydawanym w latach trzydziestych dwudziestego wieku czasopiśmie pt. „Strażak Pomorski”.

(krzan)

Fot. (nadesłane)