Powrót Wąbrzeźna do Polski

W Wielkiej Wojnie z Zakonem Krzyżackim i bitwie pod Grunwaldem pisaliśmy już niejednokrotnie. Tym razem przypominamy historię Pokojów Toruńskich. Na mocy pierwszego traktatu z 1411 roku ziemia dobrzyńska wróciła do Polski, a 55 lat później do Rzeczypospolitej wrócił między innymi Wąbrzeźno, Golub i Kowalewo Pomorskie

Na początku 1411 roku na wiślanej wyspie Kępa Bazarowa w Toruniu, między Polską i Litwą a Krzyżakami został zawarty traktat pokojowy, który oficjalnie zakończył Wielką Wojnę z Zakonem Krzyżackim. Wówczas ustalono, że ziemie, miasta i zamki zdobyte przez obie strony wrócą pod poprzednią władzę. Zakon krzyżacki zrezygnował ze Żmudzi na okres życia Władysława Jagiełły i Witolda, Mazowsze odzyskało Zawkrze, a Polska ziemię dobrzyńską. Toruń, po pięciomiesięcznej przynależności do Polski, na mocy traktatu przeszedł ponownie pod panowanie Krzyżaków, podobnie jak cała ziemia chełmińska. Obie strony postanowiły też, że kupcy obu państw mogą swobodnie i bez przeszkód, według dawnych zwyczajów, używać dróg wodnych i lądowych.

Uroczystego zaprzysiężenia i opieczętowania traktatu dokonał Władysław Jagiełło i Witold ze strony polskiej i litewskiej, a następnie wielki mistrz Heinrich von Plauen. Do wymiany w pełni opieczętowanych dokumentów pokoju doszło ostatecznie w maju 1411 roku w Złotorii. Niestety traktat nie doprowadził do trwałego pokoju między państwem krzyżackim a Koroną i Wielkim Księstwem. Już w 1414 r.  ponownie rozgorzały walki.

55 lat później, w 1466 roku Polacy ponownie spotkali się w Toruniu z Krzyżakami. Również zawarto traktat pokojowy, który kończył wojnę trzynastoletnią (1455-1466). Wówczas Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie (jako Prusy Królewskie), ziemię chełmińską i ziemię michałowską. Ponadto Polska uzyskała Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, między innymi Malbork i Elbląg.  Ustalono również, że każdy nowo obrany mistrz miał w ciągu sześciu miesięcy złożyć królowi polskiemu hołd lenny. Wielki mistrz stawał się senatorem królewskim, zobowiązanym do uczestnictwa w radzie koronnej na wezwanie władcy polskiego z prawem udziału w elekcji nowego władcy włącznie oraz miał obowiązek udzielenia pomocy zbrojnej Polsce. Był także ograniczony w sprawach polityki zagranicznej na rzecz króla polskiego. 
Na mocy II pokoju toruńskiego do Rzeczypospolitej wróciły między innymi Wąbrzeźno, Golub i Kowalewo Pomorskie. Wąbrzeźno zostało miastem biskupim. Golub stał się siedzibą niegrodowego starosty, a w Kowalewie odbywały się sejmiki ziemi chełmińskiej. 
 

(szyw)
Fot. Lestat (Jan Mehlich) put it under GFDL and Creative Commons Attribution ShareAlike 2.5