Dzięki bibliotece tradycja wciąż żywa

Biblioteka w Orzechowie (gmina Wąbrzeźno) to nie tylko miejsce wypożyczania książek. Dzięki pomysłowości i zaangażowaniu Bożeny Kempki najmłodsi mieszkańcy wsi poznają dawne zwyczaje i siłę tradycji.

Przed Niedzielą Palmową dzieci przygotowały kolorowe palmy, które – zgodnie z wierzeniami – uzyskują niezwykłą moc, bowiem poświęcona palma chroni ludzi, zwierzęta, domy, pola przed czarami, ogniem i wszelkim złem.

Wielkanoc jest jednym z najbarwniejszych świąt chrześcijańskich, bardzo radosnym i przepełnionym symboliką. Warto więc przypomnieć jego historię oraz znaczenie podstawowych symboli. Oczywistym jest, że Wielkanoc kojarzona jest przede wszystkim ze Zmartwychwstaniem Chrystusa, a motyw odrodzenia dominuje w dekoracjach świątecznych. Palma wielkanocna zaś jest nierozerwalnie związana z Niedzielą Palmową, obchodzoną  tydzień przed świętami i rozpoczynającą liturgię Wielkiego Tygodnia. W wielu miejscowościach uroczystościom towarzyszą barwne procesje, na których można podziwiać przyniesione do poświęcenia palmy. Niedziela Palmowa i palmy wielkanocne w liturgii chrześcijańskiej upamiętniają uroczyste powitanie Jezusa Chrystusa w Jerozolimie. W Polsce początki święcenia palm wielkanocnych  sięgają XI w.

– Przygotowanie palm wielkanocnych jest znane od wielu wieków, a w naszej bibliotece staramy się kultywować dawne zwyczaje, które podtrzymują tożsamość narodową i religijną. W wielu domach rodzice i dziadkowie przekazują młodemu pokoleniu tę wiedzę, ale nie we wszystkich. A jeśli dzieci teraz się tego nie nauczą, to kiedy? – mówi Bożena Kempka. – Obecnie często wykorzystuje się takie materiały jak papierowe kwiatki, suszki, bukszpan i obowiązkowo gałązki wierzby, niekiedy gałązki porzeczki. Poświęcone palmy później należy spalić, a popiołem posypuje się głowy w Środę Popielcową w następnym roku. Jakie wierzenia wiążą się z palmami wielkanocnymi? Na przykład porzeczka ma zapewnić urodzaj w zbiorach owoców. Kawałki wierzby rolnicy wiążą w krzyż i zanoszą na pola, na których sieją oziminy. Kiedyś robiliśmy więcej palemek i sprzedawaliśmy je za drobną opłatą przed kościołem, a za uzyskane pieniądze urządzaliśmy dzieciom zabawę przy ognisku – wspomina bibliotekarka.

Do wykonania tradycyjnej plamy wielkanocnej wykorzystuje się przede wszystkim gałązki wierzby, bukszpan, borówkę, gałązki drzewek iglastych (m.in. cis, tuje), widłaki, gałązki brzozowe, zasuszone kwiaty, trawy, zboża, liście palm, gałązki dekoracyjnych krzewów np. forsycji, a czasem nawet gałązki malin i porzeczek. Można wykorzystać także żywe kwiaty bądź też wykonać je z bibuły. Zastosowanie gałązek wierzby ma symbolizować odradzające się życie, zmartwychwstanie. Nieśmiertelność duszy symbolizują także rośliny zimozielone. Barwne akcenty podkreślają radość z faktu zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, a także nadejścia wiosny, odrodzenia.

Tekst i fot. (krzan)