Stawiają na lokalne inicjatywy

25 kwietnia przedstawiciele Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Wąbrzeska podpisali umowę o przyznaniu pomocy na realizację projektu pn. „Dywersyfikacja dochodów mieszkańców obszarów wiejskich w oparciu o turystykę wiejską i produkt lokalny – organizacja cyklu wizyt studyjnych, wydanie publikacji, udział w targach branżowych oraz realizacja działań promocyjnych”. Całkowita wartość pomocy dla wszystkich partnerów projektu to niemal 440 tys. zł.

Zawarta przez prezesa zarządu Władysława Łukasika i wiceprezesa Wojciecha Trzcińskiego umowa przekłada się na konkretną pomoc finansową. Łączna wartość pomocy dla wszystkich partnerów projektu to 439 tys. 834,00 zł. Jak podkreśla Maciej Rataj, dyrektor biura LGD Ziemia Wąbrzeska, jest to już szósta umowa w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 na realizację projektów współpracy, której beneficjentem jest wąbrzeska grupa. Na projekty współpracy składają się inicjatywy oparte o lokalne dziedzictwo, historię, walory przyrody czy oryginalne pomysły, które realizują w partnerstwie lokalne grupy działania.

O tym, czym są projekty współpracy, czy każda organizacja pozarządowa może je realizować, w jaki sposób tworzą się partnerstwa, a także o wielu innych interesujących tematach opowiada Maciej Rataj.

– Projekty współpracy są projektami realizowanymi w ramach poddziałania 19.3 „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Jego specyfika sprowadza się do wsparcia finansowego wyłącznie dla lokalnych grup działania w zakresie realizacji projektów partnerskich. Warto dodać, że nie wyklucza to udziału partnerów innych niż same lokalne grupy działania. Choć rzadko się jednak zdarza, aby partnerstwa wykraczały poza same lokalne grupy działania – wyjaśnia dyrektor biura LGD Ziemia Wąbrzeska.

Maciej Rataj wyjaśnia również, jakimi środkami dysponuje LGD Ziemia Wąbrzeska na realizację projektów współpracy.

– Na etapie ubiegania się o wybór strategii wnioskowaliśmy w 2015 r. o kwotę 250 tys. zł. Dodatkowe środki dla lokalnych grup działania pozwoliły na zwiększenie ogólnego budżetu do 110 tys. Euro. W praktyce wsparcie przydzielane jest w formule pozakonkursowej i wiąże się z wnioskowaniem o przyznanie pomocy w Urzędzie Marszałkowskim, właściwym dla siedziby lidera projektu – mówi Maciej Rataj. – Projekty współpracy realizowane są w oparciu o lokalne zasoby, tzn. zasoby przyrodnicze, historyczne, kulturowe, turystyczne czy produkty lokalne mogą być tematem projektu współpracy. Tematyka projektów współpracy jest bardzo pojemna, a z doświadczenia wiemy, że projekty w partnerstwie z innymi lokalnymi grupami działania pozwalają zrealizować bardzo oryginalne pomysły – wyjaśnia. – Warto dodać, że co prawda nie ma ograniczeń co do liczby grup w partnerstwie, jednak nasze doświadczenia potwierdzają, że optymalnym rozwiązaniem są partnerstwa kilku grup. Spotkania, konsultacje dokumentów, realizacja poszczególnych zadań ujętych wnioskiem o przyznanie pomocy, czy rozliczanie projektu wymaga zaangażowania każdego z partnerów – dodaje Rataj.

A w jaki sposób tworzą się partnerstwa? – Partnerstwo wiąże się ze skojarzeniem lokalnych grup w kraju lub innym państwie Unii Europejskiej, które chciałyby wykorzystać wspólne zasoby lub rozwiązać podobne problemy. Często bardzo pomocna okazuje się wieloletnia nieformalna współpraca i komunikacja. Z kolei nasz ostatni projekt wiąże się z poszukiwaniem partnerów, a następnie wyborem wspólnego tematu. Znalezienie partnerów, wspólny pomysł, podpisanie umowy partnerskiej, która reguluje zakres projektu, zobowiązania stron, wyznaczanie lidera i terminy realizacji projektu umożliwiają złożenie wniosku o przyznanie pomocy – tak w skrócie wygląda ścieżka do pozyskania funduszy – tłumaczy Maciej Rataj.

„Dywersyfikacja dochodów mieszkańców obszarów wiejskich w oparciu o turystykę wiejską i produkt lokalny…”, czyli miód i wino mogą łączyć.

Jak opisuje Maciej Rataj, pomocne w tworzeniu projektu może być m.in. forum na Facebooku dla LGD, które pozwala szukać partnerów. – Właśnie w taki sposób odpowiedzieliśmy na zaproszenie do udziału w projekcie dwóch grup z województwa małopolskiego – Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Dolina Raby” oraz Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Przyjazna Ziemia Limanowska” – mówi Rataj. – Ogólny pomysł wykorzystania produktów lokalnych i turystyki przełożył się na znalezienie wspólnych tematów. Jak się okazało, połączyły nas miód i wino. Południe Polski znane jest z produkcji wina, natomiast zaskoczeniem dla partnerów z województwa małopolskiego była winnica w Kurkocinie. Z kolei pszczelarstwo jest praktykowane na większości obszarów wiejskich. Stąd pomysł, aby wykorzystać lokalne produkty i ofertę turystyczną. Zdecydowana większość tytułów jest co najmniej długa, wręcz nietypowa, i musi ujmować zakres projektu – opisuje.

– Osią projektu „Dywersyfikacja dochodów mieszkańców…” są wizyty studyjne na obszarze naszej grupy oraz partnerów z Małopolski. Dodatkowo wspólnie wybierzemy się do Czech, aby zapoznać się z dobrymi praktykami w zakresie rozwoju turystyki wiejskiej i produktów lokalnych. Natomiast uzupełnieniem będzie wydanie publikacji – przewodnika turystycznego. Przewidziano także udział pozostałych partnerów projektu w targach turystycznych. Jako zadanie własne przeprowadzimy warsztaty kulinarne, w których przewodnim tematem będzie wykorzystanie produktów lokalnych w kuchni. Innymi z działań są też wykłady na temat produktu pszczelego i apiterapii oraz wydanie materiałów promocyjnych – mówi dyrektor biura LGD Ziemia Wąbrzeska.

W projekcie udało się również wykorzystać zasoby historyczne, wskazane przez wąbrzeską grupę. – Już w 2018 r. wspólnie z grupami ze wschodniej części naszego województwa zrealizowaliśmy projekt pn. „Patrol historyczny – pogranicze chrześcijaństwa – organizacja żywych spotkań z historią”. Pogranicze Ziemi chełmińskiej, dobrzyńskiej i michałowskiej w średniowieczu było obszarem działalności zakonów rycerskich i związanej z tym chrystianizacji. Stąd narodził się pomysł, aby zorganizować żywe lekcje historii w formie wydarzeń plenerowych. Pokaz umiejętności rycerskich na koniu, potyczki walki wręcz, warsztaty w kuźni, bicie monety, przejażdżki konną dorożką to najciekawsze elementy tego projektu – podkreśla Maciej Rataj. – Mogę się również pochwalić, iż w jednym z projektów wzięła udział znana aktorka Danuta Stenka. Dotyczy to projektu pn. „Przygotowanie i wydanie audiobooków z legendami i baśniami z regionu z Ziemi Chełmińskiej, Ziemi Dobrzyńskiej i Szwajcarii Kaszubskiej oraz wykonanie materiałów promocyjnych”, który nawiązywał do dziedzictwa kulturowego obszaru działalności partnerów. Najciekawsze lokalne baśnie i legendy zostały przeniesione z wersji drukowanej do formy bardziej nowoczesnej, zaś głosu do audiobooków udzieliła Danuta Stenka, która pochodzi z Kaszub. Natomiast baśni i legend z terenu Ziemi Wąbrzeskiej, opracowanych przez wąbrzeskiego pasjonata historii, Pawła Beckera, można posłuchać już dziś, za pośrednictwem naszej strony internetowej – dodaje Rataj.

Jak mówi dyrektor biura LGD, do projektu współpracy udało się przenieść także zasoby przyrodnicze.

– Wspólnie z partnerami z lokalnych grup działania: „Dolina Drwęcy”, Gmin Dobrzyńskich Region Południe oraz Pogrodzie Toruńskie, wykorzystaliśmy potencjał naszych lasów. Projekt pn. „Rzuć wszystko, idź na grzyby! – przygotowanie i wydanie elektronicznego przewodnika i publikacji oraz wykonanie materiałów promocyjnych” w poniekąd zaprzecza poglądowi, że jak na grzybobranie, to tylko w Bory Tucholskie. Jak się okazuje, bogactwo gatunków grzybów, występujących na terenie lasów we wschodniej części województwa, stanowi konkurencję dla innych kompleksów leśnych. Wydanie aplikacji stanowi najciekawsze rezultat tego projektu. Swoista nawigacja po lesie oparta o lokalizację gps wraz z wkomponowanym atlasem grzybów i dekalogiem dobrego grzybiarza jest dostępna w gogle play. Z tego miejsca zachęcam do jej pobrania. Aplikacja jest bezpłatna – podkreśla.

Korzyści z realizacji projektów współpracy

– Zrealizowane projekty współpracy bazują na różnych zasobach i przewidują zróżnicowane zadania – zaznacza Maciej Rataj. – Import dobrych praktyk poprzez wizyty studyjne, jak i samą możliwość współpracy, to walor podstawowy. Zachowanie i promocja lokalnego dziedzictwa historycznego i kulturowego to równie ważny aspekt, wynikający z realizacji tego typu projektów. Jak się okazuje, efekty zrealizowanych projektów pozostają również trwałe. Choćby dostępne audiobooki i aplikacja dla grzybiarzy są tego najlepszym przykładem – ocenia Maciej Rataj.

Czy sześć projektów współpracy wyczerpuje temat i środki? – Udostępniony budżet w wysokości 110 tys. Euro w praktyce to niekoniecznie dużo, jeżeli lokalna grupa realizowałaby projekty infrastrukturalne, a takie również są możliwe do wdrożenia. Natomiast 110 tys. Euro to wiele, jeżeli chodzi o tzw. „projekty miękkie”. W praktyce sześć projektów pokazuje także naszą otwartość na współpracę. Można wręcz rzec, że dzięki projektom współpracy przemierzamy Polską wzdłuż, bo przecież naszymi partnerami są grupy z Kaszub i Małopolski. Jednocześnie te sześć projektów pozwoliło na przyznanie pomocy w wysokości blisko 340 tys. zł – podsumowuje Maciej Rataj.

(oprac. krzan), fot. nadesłane