Protokołowanie po nowemu

Rozprawy sądowe są obecnie filmowane. To nowa forma protokołowania wprowadzona ustawowo we wszystkich sądach w kraju.

– W myśl nowych przepisów wszystkie sale w naszym sądzie wyposażone są w odpowiednie urządzenia nagrywające przebieg rozpraw – wyjaśnia sędzia Hanna Woźniak (w zastępstwie przebywającego na urlopie prezesa sądu Krzysztofa Twarogowskiego – red.).

– Technicznie byliśmy przygotowani do zmian od jesieni ubiegłego roku, ale ze względu na kłopoty kadrowe ich wprowadzenie zostało rozłożone w czasie. W pełnym wymiarze system działa od lipca. Konieczne było przeszkolenie pracowników, uzyskanie przez nich wymaganych certyfikatów itp. Nagrywamy już rozprawy w wydziale cywilnym oraz sprawy dotyczące wykroczeń. Jak na razie przepisy nie wymagają, aby ten sposób protokołowania stosować w wydziale karnym. Jednak zamysłem ustawodawcy jest, aby wprowadzić go we wszystkich wydziałach. W pełni (głos i obraz) nagrywane są osoby składające zeznania, natomiast wizerunek sędziów jest chroniony, nagrywany jest tylko głos. Choć informacje o sędziach prowadzących postępowanie są jawne, bo takie dane znajdują się na wokandzie – wyjaśnia sędzia Woźniak.

Niezależnie od nagrania sporządza się także protokół w wersji pisemnej, jednak w formie skróconej. Każdy sędzia ma ponadto możliwość sporządzania notatek, ale tylko na swój użytek (nie są one dołączane do akt sprawy). – Co istotne, kiedy rozprawa jest nagrywana, to nie ma możliwości wnoszenia sprostowania do protokołu elektronicznego – zaznacza sędzia Hanna Woźniak. – Tak jak do tej pory, każda ze stron ma możliwość zapoznania się z protokołem oraz uzyskania jego odpisu (po dokonaniu opłaty 15 zł). W tym przypadku jest to nagranie na płycie (zapis głosu). Jeżeli któraś ze stron upubliczni takie nagranie, to czyni to wyłącznie na swoją odpowiedzialność – wyjaśnia sędzia.

Uczestnicy rozpraw na początku są uprzedzeni, że będą nagrywani. Jak do tej pory nikt nie zgłaszał zastrzeżeń (choć i tak nie miałyby one żadnego znaczenia, ponieważ wynika to z przepisów prawa). – Warto zaznaczyć, że nagrywane są rozprawy, najważniejszy element każdego procesu, zeznania świadków, biegłych itd. Kwestie mniejszej wagi, rozpatrywane na posiedzeniu sądu (np. wnioski o zwolnienie z opłat), nie muszą być rejestrowane elektronicznie – dodaje sędzia Woźniak.

System elektronicznego zapisu rozpraw funkcjonuje już na dobre. Początki, jak w każdej sytuacji, wiążą się z pewnymi niedogodnościami, np. czasami trzeba przypominać stronom, by mówiły bezpośrednio do mikrofonu (choć urządzenia mają wysoką czułość), wymagana jest zmiana stylu prowadzenia rozpraw przez sędziego itp. – W moim wydziale cywilnym nagrywane są wszystkie rozprawy. W sądach, w których elektroniczne protokoły funkcjonują już od dłuższego czasu, sędziowie są raczej zadowoleni ze zmiany – ocenia sędzia Hanna Woźniak. 

Raz w miesiącu każdy sąd musi przygotować pisemny protokół dla ministerstwa sprawiedliwości, w którym wyjaśnia ile spraw (i z jakiego powodu) nie było protokołowanych elektronicznie. Kolejny przykład wykorzystania nowych mediów w pracy sądu to internetowy Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie. Przy pomocy wyszukiwarki i korzystając z różnych filtrów można odnaleźć wyroki wydane przez ten organ. Dostęp poprzez stronę internetową Biuletynu Informacji Publicznej wąbrzeskiego sądu.

Tekst i fot.
Krzysztof Zaniewski